Çin’in işgal altında tuttuğu Doğu Türkistan’ın Uçturfan vilayetine bağlı İmamlirim köyündeki çiftçilerin, Çinli yerleşimcilerin anlaşmalı olduğu ceviz bahçelerinde ücret almadan ceviz fidanı dikmeye ve çalışmaya zorlandığı bilgisi geçtiğimiz günlerde ortaya çıkmıştı. Bilgiler ayrıca, Uçturfan’da domates salçası üreten COFCO Meyve ve Sebze Şirketi’nin yan faaliyetlerinden birinin de ceviz ticareti olduğunu ve bu şirketin İmamlirim köyündeki bu zorla çalıştırmaya dolaylı olarak dahil olduğunu ortaya koydu.
Baidu’nun veri tabanına göre, Uçturfan İlçesi bol su kaynakları sayesinde 370.000 dönümlük bahçecilik alanına sahip ve ceviz ana ürünlerden biri. Raporlar, Uçturfan’ın 2022 yılında bir önceki yıla göre %14,6’lık bir artışla 77 ton ceviz ürettiğini gösteriyor.
Çin haber raporları tarafından kutlanan bu miktarlar ve yüzdeler, Uçturfan’daki yerel sakinlerin üzerindeki yükleri, özellikle de yıllardır devam eden zorla çalıştırma türlerini ve sürelerini artırmaya hizmet etti.
Uçturfan’daki COFCO meyve ve sebze şirketinin talebi üzerine durumu bilen bir kişi, yetkililerin Uygur çiftçileri bahçelerine veya tarlalarına yeni ceviz fidanı çeşitleri ekmeye zorladığını söyledi. Çiftçilerin pazar talebine ve kendi uzmanlık ve becerilerine dayalı üretim yapmaları engellenmiştir. RFA’nın Uçturfan’dan konuştuğu yetkililerden biri başlangıçta işlerin iyi gittiğini ve Uçturfan’daki insanların rahat yaşadığını belirtti. Daha sonra ise Uçturfan’daki yerel halkın yeni ceviz ağacı çeşitleri dikmeye zorlandığını açıkladı.
İmamlirim köyündeki Uygur çiftçilerin Çinli yerleşimcilerin kiraladığı ceviz bahçelerinde yetkililer tarafından ücretsiz çalışmaya zorlandığını da söyledi.
Baidu’nun İmamlirim köyü tanımına göre, ceviz köyün ana gelir kaynaklarından biri. Köy 2011 yılında bahçe ürünlerinden 52,88 milyon yuan gelir elde etmiş, bunun 41,98 milyon yuanı cevizden sağlanmıştır. Çin propagandası bu miktarın ve oranın son yıllarda arttığını belirtiyor, ancak bu gelirin ne kadarının yerel sakinlere, ne kadarının Çinli yerleşimcilere veya bu Çinli şirkete gittiği belirtilmiyor. Bu yılki Çin haberleri, Çin’in Doğu Türkistan’ı Çin’in gıda güvenliği için bir üs haline getirme çabalarına ve Çin’in en büyük somon yetiştirme üssüne de atıfta bulunuyor. Gözlemciler, Uygur zorla çalıştırma sisteminin balıkçılık sektörüne de yayılmasını bekliyor.
Muhammed Ali Atayurt-Türkistan Press