Doğu Türkistan Tecrübesiyle Orta Doğuya Göz Dikti

Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Pekin yönetiminin, Orta Doğu'da angajmanlarını azaltma arayışındaki ABD'nin geride bırakacağına inanılan "güç boşluğunu" doldurma niyeti taşımadığını belirtti.

Çin küresel ağı Global Times'ın haberine göre Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, geçen hafta ülkesinde konuk ettiği Körfez İşbirliği Teşkilatı (KİK) ile Türkiye ve İranlı mevkidaşlarıyla yaptığı görüşmelerinin ardından değerlendirmede bulundu.

ABD'nin son dönemde Orta Doğu'daki askeri varlığını, enerji alanında bölgeye bağımlılığını azaltma yoluna girmesiyle bölgede "güç boşluğu" doğduğu fikrine katılmadığının altını çizen Wang, "Biz Orta Doğu halklarının bölgenin efendisi olduğuna inanıyoruz. Burada bir güç boşluğu söz konusu değil, dışardan bir efendiye ihtiyaç yok." ifadesini kullandı.

Wang, Orta Doğu'nun eski bir tarihe, özgün kültürlere ve zengin yer altı kaynaklarına sahip olduğunu fakat aynı zamanda dış müdahaleler nedeniyle uzun yıllar süren kargaşa ve çatışmalardan mağdur edildiğini belirterek, "Çin Orta Doğu'nun istikrara kavuşması ve kalkınmasını hızlandırmasını daima desteklemektedir." Dedi.

Uluslararası toplumun Orta Doğu'da istikrara katkı sağlaması gerektiğini ancak sorunlara yol açacak müdahalelerden kaçınmasının önemini vurgulayan Wang, "Orta Doğu'nun kalkınmaya ihtiyacı var. Bölge ülkeleri dış modellerden bir şeyler öğrenebilirler fakat onları aynen kopya etmemeleri gerek. Neoliberalizm her derde deva ilaç değildir." görüşünü paylaştı.

Körfez Ülkeleri işbirliği teşkilatı (KİK) üyesi Suudi Arabistan'ın Dışişleri Bakanı Faysal Bin Ferhan, Kuveyt'in Dışişleri Bakanı Şeyh Ahmed Nasır el-Muhammed es-Sabah, Bahreyn'in Dışişleri Bakanı Abdullatif ez-Zeyyani ve Umman'ın Dışişleri Bakanı Bedr el-Busaidi ile KİK Genel Sekreteri Nayif el-Hacraf, 5 günlük ziyaret için geçen hafta Çin’in Şanghay yakınındaki Vuşi kentinde gerçekleşen görüşmeye gelmişti ve Çin’in Tayvan, Doğu Türkistan ve insan haklarıyla ilgili konulardaki insanlık dışı cinayetlerini meşru gördüklerini ve güçlü desteğini ilan etmişti.

Wang, aynı hafta içinde 12 Ocak'ta Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve 14 Ocak'ta İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ile aynı kentte yüz yüze görüşmüştü. 

İkili görüşmelerde Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu başta Uygur Türkleri olmak üzere gündemdeki konulara ilişkin görüş, beklenti ve hassasiyetlerini aktardıklarını açıklamıştı.

Gözlemciler, 1949’da Maocu işgalci Çinlilerin Doğu Türkistan’ı istila edişini bugünkü Çinlilerin, Orta Doğuya yaklaşımıyla kıyaslarken, aynı şimdi olduğu gibi komünist Çinliler döneminde Doğu Türkistan’ın da eski bir tarihe, özgün kültürlere ve zengin yer altı kaynaklarına sahip olduğunu söyleyerek “bu toprakların gerçek sahibi siz siniz. Biz Târım havzasını sizin için yeşertmeye / güllendirmeye geldik” ifadelerini kullanarak yumuşak güçle bir kurşun dahi sıkmadan işgal ettiğini, Orta Doğu'ya da yavaş yavaş ama istikrarlı bir şekilde girmeye çalıştığını ve gelecekte Çin etkisinin bu topraklarda daha da artacağını, bunun Türkiye içinde bir risk olduğu uyarısında bulundu.

Muhammed Ali ATAYURT- Türkistan press