Doğu Türkistan Diasporasından BM İnsan Hakları Heyetine Çağrı

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri ve heyetinin Çin ve Doğu Türkistan ziyareti öncesi, toplama kampı mağdurları yakınları ve avukatları, BM’ye başvuruda bulundu. Kamp mağduru yakınları, konuyla ilgili dün İstanbul’da basın toplantısı gerçekleştirdi.

Doğu Türkistan Toplama Kampı mağdurları yakınları ve avukatları, Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet ve beraberindeki heyetin Doğu Türkistan ziyareti öncesi, BM heyetine yöneltilen talepleri açıklamak ve hukuki süreçlerle ilgili bilgilendirme yapmak amacıyla 10 Mayıs 2022 tarihinde İstanbul’da bir basın toplantısı gerçekleştirdi.

BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, Komiser Michelle Bachelet ve beraberindeki heyetin, gelecek günlerde Çin’e ve Doğu Türkistan’a ziyaret gerçekleştireceğini duyurmuştu. Resmi ziyaret öncesi, BM’den bir hazırlık heyetinin Çin’e ulaştığı bildirilmişti.

Ziyaret öncesinde, Türkiye’de yaşayan ve aileleri Çin tarafından toplama kamplarında tutulan mağdur yakınları ve Av. Gülden Sönmez öncülüğündeki mağdur avukatları, BM Keyfi Tutuklamalar Çalışma Grubu ve diğer ilgili BM mekanizmalarına başvuru gerçekleştirdiğini ve taleplerini açıklamak üzere dün düzenlenen basın toplantısında, hukuki süreçlerle ilgili bilgilendirme yapıldı.

BASIN AÇIKLAMA METNİ

Doğu Türkistan Toplama Kampı mağdurları yakınları ve avukatlarının bugünkü toplantı kapsamındaki basın bildirisi metni şöyle:

Aileleri Toplama Kamplarında Tutulan Uygurlar, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi ve BM Mekanizmalarına Şikâyet Başvurusu Yaptı

Doğu Türkistan’da yaşayan halk dinleri ve etnik kökenleri nedeniyle toplu bir yıkım ve yok edilmeyle karşı karşıyalar. Özellikle 2017’den beri Çin Halk Cumhuriyeti, Kazak ve Uygurlara karşı sistematik ve şiddetli bir kampanya başlattı. Doğu Türkistan’daki Çin toplama kampları İkinci Dünya Savaşı sırasındaki Nazi kamplarından bu yana dini bir azınlığı hedef alan en büyük saldırı özelliğini taşıyor. Neredeyse Doğu Türkistan bölge olarak üst düzey gizlilik taşıyan devasa bir kamp niteliğine büründü.

BM Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Komitesi, BM Zorla veya Gönülsüz Kaybetmeler Çalışma Grubu, BM Keyfi Tutulmalar Çalışma Grubu gibi birçok BM mekanizması Çin Hükümeti tarafından Uygur ve Kazak kökenlilere karşı korkunç ihlallerin 2017 yılından itibaren ciddi bir artış gösterdiğini ortaya koymuştur. Çin toplama kamplarındaki kitlesel zulüm ve kültürel soykırım sisteminin amacı, Uygur kültürünü ve kimliğini silmek ve değiştirmek ve onun yerine Han merkezli bir Çin kültürü ve kimliği yerleştirmeye çalışmaktır. Dikkat çekici bir şekilde, Çin’in “Dini daha Çinlileştirme” ve toplumu homojenleştirme amacı, uluslararası insan hakları hukukuna aykırı olarak sistematik bir yok etmeye, benliğini ve kimliğini tamamen kaybettirmeye yönelik beyin yıkama ve asimilasyon gerçekleştirmekte, bu durumun kendisi işkence iken buna direnenler daha korkunç fiziksel işkencelere maruz kalmaktadır.

Tüm bu hususları ve detayları içeren başvurularımızda belirttiğimiz üzere Çin; Doğu Türkistanlılara yönelik dini ve etnik temelli, soykırım, kasten öldürme, işkence, kötü ve zalimane muamele, zorla kaybettirme, hürriyeti tahdit, adil yargılanma hakkı ihlali, haksız ve keyfi tutma, toplama kamplarında, karakol ve cezaevlerinde işkence ve tecavüz, zorunlu kürtaj ve kısırlaştırma uygulaması, zorla Çinlilerle evlendirme, Akraba Aile Projesi adı altında ev içine Çinli erkeği zorla kabul ettirme, zorla uzak bölgelere taşınarak, buralarda zorunlu çalıştırma, vb. suçlar işlemektedir. Birçok tutuklu, kamplara nakledilmeden önce polis karakollarında yapılan sorgulamalar sırasında işkence veya kötü muamele görmüştür. Toplama kamplarında ve aile içinde evlere yerleştirilen Çinli memurlar tarafından Uygur kadınlara yönelik tecavüz ve cinsel saldırı vakaları kamplardan bir şekilde çıkabilenler tarafından ortaya konulmuştur. Bu suçlara maruz kalan Çin vatandaşı Doğu Türkistanlıların yanı sıra Türkiye vatandaşları da mevcuttur. Türkiye’de yaşayan Müvekkillerimiz adına onların kamplarda tutulan aileleri için yapmış olduğumuz başvuruda çok önemli bilgi, belge, rapor ve delillere yer verilmiştir.

Başta Birleşmiş Milletler Keyfi Tutulmalar Çalışma Grubu kararlarında ve birçok BM özel raportörünün raporlarında ifade edildiği üzere Çin Halk Cumhuriyeti’nin, Uygur Türklerine karşı kitlesel keyfi ve gizli alıkoyma (arbitrary mass and secret detention) uygulamaları ve diğer ağır uluslararası hukuk ihlalleri insanlığa karşı suç seviyesine ulaşmıştır. Gerçekten, Çin Halk Cumhuriyeti Doğu Türkistan’da (Sincan Özerk Bölgesi) yaşayan Uygur Türklerine etnik ve dini mensubiyetleri nedeniyle insanlığa karşı zülüm (persecution) suçunu işlemektedir. Bu noktada, BM kaynakları tarafından da ifade edildiği üzere güvenilir kaynaklardan elde edilen bilgiler, neredeyse üç milyona yakın Uygur Türkü’nün tutulduğu yeniden eğitim adını taşıyan ancak, başta işkence ve beyin yıkama faaliyetlerinin yaygın olarak kullanılması nedeniyle Nazi toplama kampları ve Gulagları hatırlatan bu kamplardaki insan hakları ihlallerine acilen son verilmesini gerektirmektedir. Bu çerçevede, bu kitlesel keyfi tutuklama kamplarındaki insan hakları ihlallerinin soruşturulması gerekmektedir.

Bugün BM Keyfi Tutuklamalar Çalışma Grubu’na yaptığımız bu başvurularla, bir nebze de olsa üç milyondan fazla Uygur Türkünü temsilen Çin Halk Cumhuriyeti’nin keyfi tutuklama, zorla kaybettirme ve sistematik işkence fiillerini göz önüne sermek ve başvurucuların ivedilikle salıverilmelerini sağlamayı amaçlıyoruz. Bu nedenle, BM uzmanlarının açıklamalarında vurguladıkları gibi, Çin’e özel bir BM izleme mekanizmasının oluşturulması için Çin İnsan Hakları Konseyi’nin özel bir oturumuna acilen ihtiyaç vardır. Müvekkillerimizin aileleri her gün onarılmaz ve geri dönülmez mağduriyetlere maruz kalmaktadır. BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet ve beraberindeki heyetin ziyareti Müvekkillerimizi, dünyanın dört bir yanındaki Doğu Türkistanlıları ve vicdan sahibi herkesi umutlandırmıştır. Bu başvurularımız neticesinde toplama kampları nedeniyle Çin’e Karşı Uluslararası Yargı Yolu Açılması için elimizden gelen çabayı ortaya koyacağız.

10.05.2022, İstanbul

Toplama Kampı Mağdurları ve Avukatları

BM, DOĞU TÜRKİSTAN DİASPORASINI DİKKATE ALMALI

İstanbul-Zeytinburnu kazlıçeşme Kültür merkezinde gerçekleşen Toplantıda, Toplama kampları mağdurlarından bazıları Doğu Türkistan'daki birinci derece akraba ve sevdiklerinden 6 yıldır haber alamadığını, yaşayıp yaşamadıklarını dahi bilmediklerini ve bu süreçte yaşadıkları zorlukları anlattı.

2 Mayıs'ta Uygur, Tibet, Hong Kong ve Çin Demokratlarının temsilcilerinin katıldığı bir basın toplantısında, BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet'e Çin ziyaretini ertelemesi çağrısı yapılmış, soykırım mağduru olarak konuşan Dünya Uygur Kongresi temsilcisi "Michelle Bachelet soykırım kurbanlarını dinlemeli, durumlarını sormalı, sonra Çin'e ne soracaklarını öğrenmeliydi. Ne yazık ki bu üst düzey yetkili, bu ziyaret de dahil olmak üzere bize verdiği güvenini defalarca kaybetmiştir.” açıklamasında bulundu.

Yine 5 Mayıs'ta dünya çapında 200'den fazla insan hakları kuruluşları, Uluslararası STKlar ve çeşitli Cemiyetler ortak bir bildiri yayımlayarak, Michelle Bachelet'i Doğu Türkistan ziyareti için planlarını değiştirmeye ve Çin’in kontrolü ele geçirmemesi için ciddi önlem alma çağırısı yapmıştı.

Uluslararası Doğu Türkistan STK’lar Birliği Başkanı sayın Hidayetullah Oğuzhan sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Çin'in BM İnsan Hakları Komitesi'nin Doğu Türkistan ziyareti öncesinde tüm hazırlıklarını tamamladığını ifade ederek “BM İnsan Hakları Komisyonunun Doğu Türkistan ziyareti öncesi Çin bütün “önlemlerini” aldı. Halkın Toplama kampı başta olmak üzere Çin’in yürütmekte olduğu bütün soykırım politikaları gibi “devlet sırrı” nın yabancı medyaya sızdırılmaması için “güvenlik tedbirleri” genelgesi yayınladı. BM İnsan Hakları Komisyonu heyetinin ziyareti öncesi Doğu Türkistan diasporası ile temasa geçip istişare etmemesi bu ziyaretin sonucunda Doğu Türkistan’daki Çin’in çok yönlü soykırım cinayetleri üzerindeki gerçeklerin beklendiği yönde sonuçlanması kuşkulu bir hal aldı.” Paylaşımında bulundu.

25 Nisan'da Çin'e gelen BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği'nden bir heyet bu ay Çin ve Doğu Türkistan'ı ziyaret etmeye hazırlanıyor.

Muhammed Ali Atayurt-Türkistan Press