Çin, Doğu Türkistan’ı Nasıl Sömürüyor

Doğu Türkistan’daki sözde “Xinjiang hükümeti Kalkınma ve Reform Komisyonu”,  bölgedeki çeşitli enerji kaynaklarını sömürme planlarını içeren bir bildiri yayımladı.

Bildiride, çeşitli il ve belediyelerde enerji projelerine yapılan yatırımları artırmak için kömür madenlerinin yüksek kaliteli üretim kapasitelerini önemli ölçüde artırmaları, onaylanmış kömür madenlerinin yapımını hızlandırmaları ve Çin’in “14. Beş yıllık plan” döneminde önceden belirlenmiş çalışmalarını güçlendirmeleri gerektiği, yıllık Plana uygun olarak Çin'in kömür arzını sağlamak için rezerv kömür madenciliği projesinin gözden geçirilmesi ve onaylanması için destek sağlanacağı belirtiliyor. Ayrıca yeni enerjinin büyütülmesi gerektiği ve Çinli yetkililerin görevinin yeni enerji üreticilerinin sayısını artırmak olduğu aktarıldı.

Çin’in planlarına göre yeni bir elektrik enerjisi sisteminin inşası, Urumçi'nin kuzeyindeki enerji iletim ve dönüşüm projelerini içeriyor. bu bağlamda, Fenghuang-Yazhong II, Yazhong-Davançing II ve Hotan bazlı kömür santralinin uygulanması ve hızlandırılması için teşvikler bulunuyor.

Elektrik’in yanı sıra Gaz rezervlerinin de verimliliğini artırma, üç büyük petrol ve gaz havzası olan Junggar havzası, Tarım havzası ve Turpan-Kumul'un araştırılması, geliştirilmesi ve Çin'e giden petrol ve gaz boru hatlarının inşasının güçlendirilmesine vurgu yapılıyor.

Bilgilere göre, Çin Enerji şirketi geçen yılın başlarında Doğu Türkistan'da altı kömür madeni termik santralin inşasına yatırım yapmak için 8 milyar Yunan bütçe ayırdığı ve yıllık bazda 15,3 milyon ton üretim hacmi beklendiği ileri sürülüyor.

ÇİN’İN EN BÜYÜK 4. KÖMÜR ÜRETİM BLGESİ

Çin İstatistik Bürosu'na göre, Doğu Türkistan’ın 2019 yılında işlenmemiş kömür üretim miktarı 238 milyon tona ulaşmış ve Çin'in en büyük 4. kömür üreten bölgesi haline gelmişti.

Çin'de yakın zamanda ortaya çıkan enerji krizinin ardından İç Moğolistan ve Doğu Türkistan gibi işgal edilen topraklardan Çin illerine enerji kaynaklarının ulaşımı hız kazandı. Doğu Türkistan'daki kömür rezervleri, Çin'in toplam kömür rezervlerinin %37'sini oluşturmaktadır.  Petrol ve gaz rezervlerinin de Çin'in toplam rezervlerinin %25'ini oluşturduğu ve söz konusu kaynağın hacmi 30 milyar ton olduğu tahmin ediliyor. Bunlardan hariç Doğu Türkistan'da Rüzgar ve Güneş enerjisi teknolojisi kullanım alanında da ön planda.

Gözlemciler Doğu Türkistan'ın kaynaklarına ilişkin Çinlilerin açıkladığı verilerin güvenilmez olduğunu hatırlatmakla birlikte, yağmalanan kaynakların Çin'in açıkladığı miktarın kat kat üstünde olduğunu söylüyor.

SADECE ÇALMIYOR, ZARAR DA VERİYOR

Ayrıca Doğu Türkistan’da 4 Ekim 2021’de yayınlanan hava kalitesi endeksine göre, Hotan, Kaşgar ve Kızılsu olmak üzere üç bölgedeki hava kalitesinin tehlike sınırına ulaştığı ve İli vilayetindeki hava kirliliğinin daha kötü olduğu, insan sağlığına daha fazla etki gösterebileceği kaydediliyor.

Uzmanlar, Doğu Türkistan’daki elektrik santrallerinde büyük çoğunluğun kömürü yakıt olarak kullandığı ve Çin'in dünyaya zehirli karbondioksiti kontrol etme sözü vermesine rağmen, Doğu Türkistan’daki enerji santrallerinin ölçeğini her geçen yıl genişlettiğini bildirdi.

Muhammed Ali Atayurt-Türkistan Press