Çin’den Türk Cumhuriyetlere 500 Milyon Dolar Hibe Sözü

28 Ocak 2022’de Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Chunying, bu hafta başlayacak olan Pekin Kış Olimpiyatları’na 25 yabancı devlet adamının katılacağını duyurmuştu.

Listede sadece 25 yabancı devlet lideri ve kraliyet ailesi mensubu yer aldı ve gelişmiş Batılı ülkelerden neredeyse hiçbir devlet lideri açılışa ilgi göstermezken, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman ve Türkmenistan Cumhurbaşkanı Kurbankulu Berdimuhammedov’un da listede yer alıyor olması göze çarpıyor.

ÇİN, BEŞ ORTA ASYA ÜLKESİNE EKONOMİK YARDIM SÖZÜ MÜ VERDİ?

25 Ocak 2022 tarihinde Çin ve beş Orta Asya ülkesi liderleri, “diplomatik ilişkilerin kurulmasının 30. yıldönümüne özel” video konferans görüşmesi gerçekleştirmişti. Çin devleti komünist parti lideri Xi Jinping’in zirvede yaptığı konuşmaya ait Çin Halk Cumhuriyeti merkezi hükumetinin resmi internet sayfasında yayımlanan metinde Pekin yönetiminin, gelecekte beş Orta Asya ülkesine büyük miktarda yardım sağlama sözü verdiği dikkatlerden kaçmadı.  Hemen ertesi, Dışişleri Bakanlığı beş ülkenin devlet başkanlarının Pekin Kış Olimpiyatları’nın açılış törenine katılacağını duyurması, “Çin’in Türki Cumhuriyetlerine Olimpiyatlara katılmaları karşılığı mali destek sağlama sözümü verdi” sorusunu akıllara getiriyor.

Söz konusu metinde şu ifadeler yer aldı:

2022 yılında Çin, Orta Asya ülkelerine 50 milyon doz aşı yardımı sağlayacak ve ihtiyaç sahibi ülkelerde geleneksel tıp merkezleri kuracak. Gelecek 3 yıl içinde Orta Asya ülkelerine 500 milyon ABD doları karşılıksız yardım sağlayacak. Gelecek 5 yıl içinde, Beş Orta Asya ülkesine 1.200 devlet bursu sağlayacak. Gelecek 5-10 sene içinde Çin şehirleri ile Orta Asya ülkelerdeki kardeş şehirlerinin sayısı 100 çifte çıkarılacak.

ÇİN’DEN YARDIM SÖZÜ ALAN DEVLET LİDERLERİ TÖRENE KATILACAK

Çin Dışişleri Bakanlığı’nın 26 Ocak 2022 tarihli olağan basın toplantısında bir muhabir “Dün, Çin ile beş Orta Asya ülkesi arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasının 30. yıl dönümünde düzenlenen çevrimiçi  zirvede, beş Orta Asya ülkesinin başkanlarının hepsinin gelecek hafta Pekin Kış Olimpiyatları açılış törenine katılacaklarını dile getirdiğini öğrendik. Dışişleri Bakanlığı bunu doğrulayabilir mi?” diye sordu. Sözcü Zhao Lijian, bu soruyu, “Orta Asya ülkeleri Çin’in iyi komşuları, iyi dostları, iyi ortakları ve iyi kardeşleridir. Beş Orta Asya ülkesinin devlet başkanları, Çin’in Pekin Kış Olimpiyatlarına ev sahipliği yapmasını desteklediğini ve sporun siyasallaşmasına karşı olduklarını dile getirdiler. Çin, Pekin Kış Olimpiyatları’nın açılış törenine katılmak ve büyük etkinliğe birlikte tanık olmak için beş Orta Asya ülkesinin devlet başkanlarını sıcak bir şekilde karşılıyor.” şeklinde yanıtladı.

12 ÜLKE SOYKIRIM OLİMPİYATLARINI BOYKOT ETTİ

Bilindiği üzere bu hafta Pekin’de düzenlenecek Kış Olimpiyatları’na karşı ABD, Avustralya, Birleşik Krallık, Kanada, İskoçya, Kosova, İsviçre, Danimarka, Japonya, Almanya ve Yeni Zelanda doğrudan veya dolaylı bir şekilde İnsan Hakları sicili oldukça bozuk olan ve işgal ettiği Doğu Türkistan’da sistematik soykırım, insanlığa karşı suç işleyen, Tibet, Hong Kong ve İç Moğolistan’da insan hakları ihlallerine imza atan Çin rejimini boykot etti.

SPORCULARIMIZDAN “HİLAL” BEKLİYORUZ

Gözlemciler, “tek sevincimiz “Soykırım” Olimpiyatları listesinde Türkiyemiz yok! ama her ülke gibi Türkiye’de sporcularını gönderiyor. Sporcularımızdan, ellerini kaldırıp umudu ve dayanışmayı “Uygur soykırımını” simgeleyen “Hilal” işareti yapmalarını ve göğe bakmalarını talep ediyoruz.

Zira Çin hiçbir hak ihlali işlemiyormuşçasına zulme devam ediyor. Tüm dünya olimpiyatları izlemek üzere gözlerini Çin’e çevirmişken Uygurların yaşadığı baskıları gündeme getirmek için herkesi üzerine düşen görevi yapmaya davet ediyoruz.” Yorumund bulundu. 

Muhammed Ali ATAYURT- Türkistan Press