Çin’den “Almatı Çin Toprağı” İddiası

Çinliler, sosyal medyada Kazakistan'ın önemli bir şehri olan Almatı'nın aslen Çin toprağı olduğuna dair içerikler servis etmeye başladı.

Birkaç gün önce Çin sosyal medya platformu Du Yin’de Kazakistan’ın Tang Hanedanlığı döneminde bir Çin bölgesi olduğunu, ancak Tang Hanedanlığı'nın sonraki dönemlerinde Arapların Orta Asya’ya genişlemesi neticesinde Almatı'nın Araplarca bölündüğü, Qing hanedanı daha sonra Almatı'yı geri aldığını ve Fransız-İngiliz koalisyonunun Yuanmingyuan bahçesini ateşe verdiği dönemlerde Almatı'nın yeniden böldüğünü iddia etti.

Söz konusu Video 400.000'den fazla takipçisi olan fenomen bir hesaptan yayılması ise dikkat çekiyor.

Almatı'nın eski adının “Akıntı” olduğu ve şehir merkezinden sözde "Çin sınırı” yani Doğu Türkistan'a 200 kilometre uzaklıkta olduğu belirtilirken, Almatı'nın Orta Asya'nın finans ve kültür merkezi olmasının yanı sıra, böylesine yoğun nüfuslu bölgenin asıl sahibinin Çin olduğuna işaret ediyor.

Bu, Çinli şovenistlerin Orta Asya devletlerinin egemenliğini ilk kez ihlali değil ve geçen yıl Çinliler çevrimiçi platformlarda "beş Orta Asya devletinin Çin'in bir parçası olduğunu" iddia etmişti.

İddialar arasında "Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan gibi Orta Asya'daki beş ülkenin dilleri temelde Uygur Türkçesiyle aynı ve Uygurca bilen rahatlıkla anlaşabilir ." Çünkü Tang, Yuan ve Qing hanedanlıkları sırasında bu beş ülke Çin topraklarının bir parçasıydı. Şair Li Bai Kırgızistan'da doğdu." gibi çarpıtılan tarihi bilgilerle hak iddiasında bulunmuştu.

Ayrıca 2020'de Çinli internet sitelerinde "Kazakistan neden anavatana dönmüyor?" başlıklı makaleyle, Çin rejiminin Orta Asya'da iktidarı ele geçirme arzusuna ilişkin ipuçları, Çin’in kötü niyetinin göstergesidir. Nihayetinde Kazak hükümeti Çin'in Kazakistan büyükelçisini çağırtıp nota vermesi sonucu, paylaşımlar anında web sitelerinden kaldırılmıştı.

Son yıllarda Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan gibi ülkelerde Çin,  yayılmacı politikalarıyla boy göstermeye başlamış ve Yerleşimci Çinliler, Türk yerli halklara karşı ayrımcılık yaparak yayılmacı siyasetini ifşa etmişlerdir. Kazakistan'daki birçok Çin yatırımı sanayi bölgelerinde özellikle Çin yapımı fabrikalarda, yerli halklara yönelik ayrımcılık ve kavgalı olayların da sık sık yaşandığı biliniyor.

O dönemde ismini vermek istemeyen bir sakinin verdiği röportajda: "Çin için Kazakistan'daki Uygurlar, Kazaklar, Özbekler gibi etnik Türk halkı, mezbahadaki koyunlar gibi olduk. İstersen döv, istersen ayrımcılık yap. Bunu hükümete şikayet ettiğimizde ise kimseye sesimizi duyuramıyoruz.” İfadelerini kullanmıştı.

Gözlemciler bilgi akışının sıkı bir şekilde kontrol edildiği Çin'de, bu tür fikirlerin dijital platformlarda dolaşıyor olması tesadüf olmadığını ve Çin'in işgal altındaki Doğu Türkistan'daki konumunu pekiştirirken beş Orta Asya ülkesine ve Orta Asya’daki diğer devletlere meydan okuma teşebbüsüne kalktığını, aslında Çin’in gerçek bir tehdit olduğunu, Çin konusunda daha dikkatli olmak gerektiğini uyarıyor.

Muhammed Ali ATAYURT-Türkistan