Çin’den AB’ye Uygur tepkisi

Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, Doğu Türkistan’daki Uygur Türklerine yapılan baskılara karşı çıkan Avrupa Birliği’ne (AB) sert tepki göstererek, Nazi dönemine göndermede yaparken “Soykırımın neye benzediğini Avrupalı dostlarımız bilir" dedi.

Münih Güvenlik Konferansının bu yıl düzenlenen 57'nci buluşmasında konuşan Vang, AB Parlamentosu’nun Çin ile uzlaşılan yatırım anlaşmasının onaylanmasını durdurmasını eleştirdi ve Doğu Türkistan’daki insan hakları ihlalleri iddiaları nedeniyle AB'nin Çinli yetkilileri cezalandırma kararına şaşırdığını söyleyerek rol yaptı.

“Çin mutfağı ile Batı mutfağı farklı”

Çin'in kurmuş olduğu sisteminin iyi işlediği ve vatandaşlarının ihtiyaçlarına hizmet ettiğini savunan Vang. "Tıpkı yemek çubukları veya çatal-bıçak kullanan Çin ve Batı mutfaklarında farklı olan yemeklerde olduğu gibi. Sistemi gerektiren Kendi özel nedeni var.“ ifadesini kullanarak soykırımı meşru göstermeye çalıştı.

Vang “Birleşmiş Milletler aracılığıyla hayata geçirilmediği için AB yaptırımlarının yasallığı tartışmalı. AB, sadece ortaya atılan iddialara dayanarak bu kararı aldı ve bu konuda Çin’in hiç bilgisine başvurmadı. Anlaşma tek taraflı değil, iki tarafın da çıkarına. Biz AB’yi düşman olarak değil, ortak olarak görüyoruz.” diyerek yumuşak diplomasiye geçti.

İnsan haklarını ticaret meselelerine bağlamanın yanlış olduğunu savunan Çinli bakan, Doğu Türkistan’daki soykırım iddialarının "yalan ve söylenti" olduğunu dile getirerek Pekin’in demokrasi ve insan haklarını geliştirmek için elinden gelen çabayı gösterdiğini öne sürdü.

Münih Güvenlik Konferansının bu yıl düzenlenen 57'nci buluşması

ÇİN'İN DOĞU TÜRKİSTAN’DAKİ UYGULAMALARI

Oysa Çin komünist Partisinin (ÇKP) son yıllarda uyguladığı Uygur Türklerinin kimlik ve kültürlerine yönelik ihlaller, uluslararası kamuoyu tarafından sert bir şekilde eleştiriliyor. Pekin'in "mesleki eğitim merkezleri" olarak adlandırdığı, uluslararası kamuoyunun ise "yeniden eğitim kampları" diye tanımladığı Toplama Kamplarında Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre en az 1 milyon kamp tanıkları ve Çin kaynaklı belgelere göre ise En az 8 milyon insan kendi rızası dışında dönüşümlü olarak zorla tutuluyor.

suçsuz yere tutuklanan Uygurlar 

Pekin yönetimi, Doğu Türkistan’da kaç kamp bulunduğuna, buralarda kaç kişinin olduğuna ve söz konusu kişilerden ne kadarının sosyal hayata döndüğüne ilişkin bilgi vermiyor. BM ve diğer uluslararası örgütler, kampların incelemeye açılması çağrılarını yinelerken Çin, şu ana kadar kendi belirlediği birkaç kampın az sayıda yabancı diplomat ve basın mensubu tarafından kısmen görülmesine izin verdi. Ve Albanyalı Gazeteci Dr. Olsi Yazeji gibi hakkı söyleyenler dışında çoğu ülke diplomatı Çin’e yaramak için Zulmü görmezden geldi. Çin makamları, BM yetkililerinin doğrudan bilgi almak amacıyla bölgede serbestçe inceleme yapma talebini ise sürekli olarak geri çeviriyor.

Doğu Türkistandaki Çin ceza kampları 

AB VE ÇİN ARASINDAKİ YATIRIM ANLAŞMASINI İPTAL EDİLDİ.

AP Genel Kurulu'nun 20 Mayıs'taki oturumunda, Çin'in AB kurumları ve AP milletvekillerine karşı uyguladığı yaptırımlara ilişkin karar tasarısı 599 "evet", 30 "hayır" ve 58 "çekimser" oyla kabul edilmişti.

Çin'in AB'ye yönelik yaptırımlarının kınandığı karar tasarısında, Çin'in uyguladığı yaptırımlar nedeniyle üzerinde aralık ayında uzlaşı sağlanan AB-Çin yatırım anlaşmasının AP tarafından onaylanmayacağı belirtilmişti.

Anlaşma onay sürecinin başlaması için öncelikle Çin'in yaptırımlarını kaldırması talep edilen tasarıda, Uygur Türklerine yönelik insan hakları ihlalleri nedeniyle AB'nin Çinli kişi ve kurumlara yönelik yaptırımlarına da destek verilmişti.

AB ile Çin arasında 2014 yılından beri devam eden yatırım anlaşması müzakerelerinde aralık ayında uzlaşı sağlanmıştı. Anlaşma ile AB yatırımcılarının Çin piyasalarına daha fazla erişebilmesi amaçlanıyordu. Anlaşmanın yürürlüğe girmesi için AB üyesi ülkeler ve AP tarafından onaylanması gerekiyordu.

AB, mart ayında, Çin'in Doğu Türkistan’da Uygur Türklerine yönelik baskılar ve insan hakları ihlalleri nedeniyle 4 Çinli yetkiliye ve 1 kuruma yaptırım kararı almıştı. Çin de misillemede bulunarak, aralarında 5 AP milletvekilinin de yer aldığı toplam 10 kişi ile AP insan hakları alt komitesinin de yer aldığı 4 kuruma yaptırım uygulama kararı almıştı.

Muhammed Ali ATAYURT-Türkistan Press
Kaynak: Euronews