ÇİN'İN MADEN TEKELİNDE DOĞU TÜRKİSTAN FAKTÖRÜ: 153 ÇEŞİT MADEN YAĞMALANIYOR

Çin şu anda dünyadaki birçok önemli mineral maddenin başlıca tedarikçisi konumuna gelmiş durumda ve bu alandaki tekel konumu birçok ülkenin endişesini artırıyor. İşgal altındaki Doğu Türkistan ise Çin'in temel doğal kaynak kaynağı olmaya devam ediyor.

Paris merkezli Uluslararası Enerji Ajansı'nın geçen hafta yayınladığı bir raporda belirtildiğine göre, yeşil enerji teknolojisi için son derece önemli olan bakır, lityum, kobalt, grafit ve nadir toprak elementi gibi kritik mineral maddelerin dünya genelindeki tedariki birkaç ülkede yoğunlaşmış durumda. 2024 yılında bu maden kaynaklarını işleyen ilk üç ülkenin ortalama pazar payı %86'ya ulaştı.

Raporda özellikle vurgulandığına göre, Çin şu anda dünyadaki 20 stratejik maden kaynağının 19'unun ana işleyicisi konumunda olup, pazar payı ortalama %75'i ele geçirmiş. Bu durum dünya ekonomisinin Çin'in üretim kapasitesine bağımlı kalmasını ve iklim, ticaret çatışması gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanan tedarik zinciri kesintilerinin gizli riskini artırıyor.

Uluslararası Enerji Ajansı'nın icra kurulu üyesi bu konuda, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı ve Avrupa'ya doğal gaz tedarikinin kesilmesinden kaynaklanan enerji krizini, ayrıca Covid-19 Çin virüsü pandemisi döneminde küresel çip kıtlığı sorununu örnek olarak gösterdi. Görüşüne göre, hükümet yönlendirmesinde daha fazla mali destek ve siyasi araçlar devreye sokularak, kritik maden açma projelerinin çeşitlendirilmesi ileri götürülmeli.

Raporda belirtildiğine göre, Trump yönetiminin ticaret politikasının etkisiyle, Amerika'nın imalat sanayi, özellikle çip, robot, elektrikli otomobil, batarya ve askeri ekipman gibi alanlar belirgin şekilde baskı altına alındı. Trump göreve döndükten sonraki ilk üç ayda yabancı kritik mineral maddelere bağımlılığı azaltmayı ulusal güvenlik ve ekonominin toparlanmasındaki önemli konulardan biri haline getirdi. Trump bu yıl şubat ayında yine yönetim kararnamesi imzalayarak, hükümetten bakır madeni gibi mineral kaynakları açma ruhsatını hızlandırmasını talep etti.

Ancak Çin'in başlıca mineral madde tedarikçisi konumuna gelmesinde Doğu Türkistan'daki yağma-talan temel rol oynamış. Çin rejiminin resmi açıklamalarına göre, Doğu Türkistan'ın mineral kaynakları zengin, gizli gücü son derece büyük olup, tespit edilen çeşitli madenler 153 çeşit, kesinleşen kaynak rezervi 103 çeşide ulaşıyor. Bunlar sırasıyla Çin zenginliğinin %88'ini ve %63'ünü oluşturuyor.

İrfan ÖTKÜR-Türkistan Press
Kaynak: Istiqlalhaber