Çin'den ABD'ye diyalog çağrısı

Çin Ticaret Bakanı Vang Vıntao, ABD'nin Çin'den ithal ürünlere getirdiği yüzde 10 ek gümrük vergisinin ikili ilişkileri olumsuz etkilediğini belirterek, ekonomik ve ticari anlaşmazlıkları tek taraflı adımlar yerine diyalogla çözme çağrısı yaptı.

Çin Ticaret Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, Bakan Vang, yeni atanan ABD'li mevkidaşı Howard Lutnick'e mektup yazdı.

Mektupta Çin'in ABD'nin tek taraflı tarife adımlarından rahatsız olduğunu vurgulayan Vang, "Tek taraflı tarife artışları normal ekonomik ilişkileri olumsuz etkiliyor. Sorunları eşit temelde diyalog ve müzakere ile çözmeyi umuyoruz." ifadesini kullandı.

Vang, dünyanın en büyük iki ekonomisi ABD ile Çin arasında güçlü ticari ilişkilerin hem iki ülkenin büyümesi hem de küresel ekonominin istikrarı açısından kritik olduğuna işaret ederek, "Ekonomik ve ticari ilişkiler ABD ile Çin arasındaki bağların önemli bir boyutu. Çin, diyaloğu artırmak, farklılıkları yönetmek ve karşılıklı saygı, barış içinde bir arada yaşama ve faydaların paylaşımına dayalı işbirliğini geliştirmek için ABD ile birlikte çalışmaya hazır." değerlendirmesinde bulundu.

ABD'nin fentanil ihracatını ek gümrük tarifesine gerekçe göstermesini eleştiren Vang, Pekin ve Washington'ın fentanilin kontrolü konusunda işbirliğinde önemli mesafe kaydetmiş olduğunu hatırlattı.

TRUMP, ÇİN'E YÜZDE 10 EK GÜMRÜK VERGİSİ GETİRMİŞTİ
ABD Başkanı Trump, 1 Şubat'ta imzaladığı kararnameyle Kanada ve Meksika'dan yapılan ithalata yüzde 25, Çin'den yapılan ithalata ise yüzde 10 ek gümrük vergisi getirmişti.

Beyaz Saraydan yapılan açıklamada, Çin'e yönelik gümrük vergisi artışının gerekçesi olarak, Çinli yetkililerin, sentetik afyonun hammaddesi fentanil ve öncü kimyasallarının ABD'ye akışını kontrol etmekte başarısız olması gösterilmişti.

Açıklamada ayrıca Çin'in, "fikri mülkiyet hırsızlığı, zorla teknoloji transferi ve diğer makul dışı davranışlarının" yanı sıra "terör izleme listesindeki kişiler dahil Çin'den düzensiz göçün artması" da ilave verginin sebepleri arasında sayılmıştı.

Çin hükümeti, Trump'ın tarife artışına karşı 4 Şubat'ta bir dizi tedbiri duyurmuştu. ABD'den aralarında ham petrol, tarım ekipmanları, yüksek emisyonlu taşıtlar ve kamyonetlerin olduğu ürünlere yüzde 10, kömür ve doğal gaz ithalatına yüzde 15 ek gümrük vergisi getirileceği, bazı kritik madenlere ihracat kontrolü uygulanacağı bildirilmişti.

ABD'li internet şirketi Google hakkında antitekel soruşturması başlatılırken, ABD'li hazır giyim grubu PHV ve biyoteknoloji şirketi Illumina, "Çin şirketlerine yönelik ayrımcı uygulamaları" nedeniyle "güvenilmez varlık" listesine alınmıştı.

OLASI ANLAŞMA SİNYALİ PİYASALARI YÜKSELTTİ
Başkan Donald Trump'ın yorumları, ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşında gerilimin azalması umutlarını arttırdı. Bu durum, DeepSeek'in yapay zeka modelinin sürpriz bir şekilde piyasaya sürülmesiyle ay boyunca değer kazanan Çin para birimini ve hisse senedi piyasalarını daha da güçlendirdi.

ABD Başkanı Donald Trump Perşembe günü Air Force One uçağında gazetecilere verdiği demeçte, Çin ile bir ticaret anlaşmasının "mümkün olduğunu" açıkladı.

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile "harika bir ilişkisi" olduğunu söyleyen Trump, "Ama unutmayın, o Çin'i seviyor, ben de ABD'yi seviyorum. Yani biliyorsunuz, burada biraz rekabet var ama Başkan Xi ile olan ilişkimin harika olduğunu söyleyebilirim," dedi.

Ayrıca ilk döneminde Çin ile bir ticaret anlaşması yaptığını da belirtti. ABD ve Çin'in 2020'de imzaladığı Birinci Aşama ticaret anlaşmasına atıfta bulunarak, "Çin ile harika bir anlaşma yaptık, çiftçiler için harika oldu, üreticiler için harika oldu," dedi. "Ellerinde yaklaşık 50 milyar dolar değerinde ürünümüz vardı ve biz bunu onlara aldırıyorduk. Sorun şu ki Biden onları buna uymaya zorlamadı," diye ekledi.

ABD-ÇİN TİCARET SAVAŞI
Trump ay başında Çin'den ithal edilen ürünlere yüzde 10 ek gümrük vergisi getirdi. İki gün sonra Çin Devlet Konseyi Tarife Komisyonu, 10 Şubat'tan itibaren geçerli olmak üzere ABD'den ithal edilen kömür ve sıvılaştırılmış doğal gaza (LNG) yüzde 15, Amerikan ham petrolüne, tarım ekipmanlarına ve bazı araçlara yüzde 10 vergi uygulayacağını açıkladı.

The Wall Street Journal'da yer alan bir habere göre, Çin'in Trump'ın yeni gümrük vergilerine cevaben ilk önerisi, Birinci Aşama ticaret anlaşmasını yeniden tesis etmekti. Önerilen diğer tedbirler arasında Çin yuanının değerini düşürmeme taahhüdü ve fentanil bileşen maddelerinin ihracatını azaltma taahhüdü yer alıyordu.

O zamandan bu yana başka bir gerilim yaşanmadı, ancak Trump, ABD tarifelerinden etkilenen ülkelerin herhangi bir misillemesinin ihracat maliyetlerinde artışa veya genişlemeye yol açabileceğinin sinyalini verdi. İki ülkenin başta fentanil olmak üzere uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele için sınır kontrollerini sıkılaştırmayı kabul etmesinin ardından Meksika ve Kanada'ya uygulanması planlanan yüzde 25'lik genel gümrük vergisini durdurdu.

ÇİN YUANI VE HİSSE SENEDİ PİYASALARI DEĞER KAZANDI
Çin yuanı, Trump'ın ticaret anlaşmasına ilişkin yorumlarının kısmen etkisiyle perşembe günü ABD doları karşısında keskin bir şekilde güçlendi. Doları Çin offshore Yuan'ı karşısında ölçen USD/CNH döviz kuru, 24 Ocak'ta kısa bir süre bu seviyeye dokunduktan sonra yüzde 0,65 düşerek Kasım 2024'ten bu yana en düşük seviyesine geriledi.

Çin borsaları da Perşembe günkü haberlerin ardından yükselişe geçti ve Hang Seng Endeksi (HSI) gün içindeki kayıplarını azaltarak yüzde 1,6 düşüşle kapandı ancak dört aydan uzun bir sürenin en yüksek seviyesinde kaldı. Endeks, cuma günkü Asya seansında Hong Kong Menkul Kıymetler Borsası'nın açılışında Alibaba'dan gelen olumlu kazançların da etkisiyle yüzde 2 artış gösterdi.

Çinli e-ticaret devi, üç aylık kazançlarında beklentileri aştı ve şirketin yapay zeka destekli bulut işi iki yıldaki en hızlı büyümesini gerçekleştirdi. Alibaba'nın hisseleri perşembe günü ABD'deki işlemlerde kazançlarını azaltmadan önce yüzde 15 artışla üç yılın en yüksek seviyesine çıktı.

HSI, WeChat'in sahibi Tencent Holdings, Jack Ma'nın kurucusu olduğu Alibaba Group, Apple'ın Çinli rakibi Xiaomi ve Tesla'nın rakibi BYD gibi Çin'in önde gelen teknoloji şirketlerinin ağırlıkta olduğu Çin gösterge endeksidir.

Çinli girişim DeepSeek'in ocak ayı sonunda R1 adlı yapay zeka modelini tanıtmasından bu yana hem Çin yuanı hem de Çin borsaları yükselişte. Bu model OpenAI'nin ChatGDP'sine doğrudan bir rakip. Bu ayın başlarında, Çin'in en büyük elektrikli araç üreticisi BYD, DeepSeek'in yapay zeka modelini operasyonlarına entegre etme planını açıkladı ve hisse fiyatını tüm zamanların en yüksek seviyesine çıkardı.

Muhammed Ali Atayurt-Türkistan Press
Kaynak: Istiqlalhaber, AA, Euronews