Çin Dışişleri Bakanlığı, Avrupa Birliği’nin (AB), Doğu Türkistan’daki Uygur Türklerine baskı uygulandığı gerekçesiyle Çinli yetkililere yönelik yaptırım kararına misilleme olarak, AB’den bazı yetkililere ve kuruluşlara yaptırım uygulanacağını açıkladı.
ÇİN’DEN AB'YE 'UYGUR TÜRKLERİ' MİSİLLEMESİ
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, AB'nin yaptırım kararının gerçekleri görmezden geldiğini, bunun Çin'in iç işlerine müdahale olduğunu belirterek Çin’in egemenliğine zarar veren ve yalan bilgiler yayan 10 kişi ile 4 kurum ve kuruluşa yaptırım uygulama kararı aldıklarını duyurdu.
ÇİN’İN YAPTIRIM LİSTESİNDEKİ AB YETKİLİLERİ VE KURUMLAR
Açıklamada, yaptırım kapsamındaki kişilerin Avrupa Parlamentosundan Reinhard Butikofer, Michael Gahler, Raphael Glucksmann, Ilhan Kyuchyuk ve Miriam Lexmann, Hollanda Parlamentosundan Sjoerd Wiemer Sjoerdsma, Belçika Parlamentosundan Samuel Cogolati, Litvanya Parlamentosundan Dovile Sakaliene, Alman antropolog ve Uygur Araştırmacısı Dr. Adrian Zenz ile İsveçli uzman Björn Jerden olduğunu, kurum ve kuruluşların ise AB Konseyi Güvenlik ve Siyasi Komitesi, Avrupa Parlamentosu İnsan Hakları Alt Komitesi, Almanya’daki Mercator Çin Çalışmaları Enstitüsü ve Danimarka Demokrasiler İttifakı Vakfı olduğu ifade ediliyor.Söz konusu kişilerin ve ailelerinin Çin ile Hong Kong ve Makau özel idari bölgelerine girişlerinin yasaklandığını, bu kişilerle ilgili kurum ve kuruluşların Çin ile iş yapmasının da sınırlandırıldığı kaydedildi.
AB ÜLKELERİNDEN ÇİN’E YAPTIRIM TEPKİSİ
Fransa, Belçika ve Almanya, Çin’in Avrupa Parlamentosu (AP) üyesi 10 milletvekiline yaptırım kararının ardından ülkelerinde bulunan Çin Büyükelçilerini bakanlığa çağırdı.
FRANSA, ÇİN BÜYÜKELÇİSİNİ BAKANLIĞA ÇAĞIRDI
Fransa Dışişleri Bakanlığı yetkilisi yaptığı açıklamada, Çin'in Paris Büyükelçisi Lu Shaye'nin Çin'in AP üyesi Fransız milletvekili Raphael Glucksmann’ın da içinde bulunduğu birçok AP üyesine yaptırım uygulaması ve bir Fransız araştırmacıyı hedef alan hakaret ve tehditlerin kabul edilemez niteliğini vurgulamak için bakanlığa çağırıldığını ifade etti.
Yetkili ayrıca, Lu’nun davranışının Çin ile Fransa arasındaki ilişkilerin iyileştirilmesine engel oluşturduğunu belirtti.
BELÇİKA, ÇİN BÜYÜKELÇİSİNİ BAKANLIĞA ÇAĞIRDI
Belçika Dışişleri Bakanlığı, Çin'in Belçikalı milletvekili Samuel Cogolati'ye yönelik yaptırım kararı almasının ardından Brüksel Büyükelçisini bakanlığa çağırdı. Belçika Dışişleri Bakanı Sophie Wilmes ile Çinli büyükelçinin görüşmesi bekleniyor.
ALMANYA’DAN ‘ACİL GÖRÜŞME’ TALEBİ
Almanya Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Çin'in Berlin Büyükelçisi Wu Ken'in “acil görüşmeler” için bakanlığa çağırıldığı aktarıldı.
Bakanlık, Ken'in başkent Berlin'in Eyalet Dışişleri Bakanı Miguel Berger ile görüşeceğini açıkladı.
Bakanlık, yaptırımları “anlaşılmaz bir adım” olarak nitelendirerek, Çin'i yaptırımları “derhal geri çekmesi” çağırısında bulundu.
ÇİN, İNGİLTERE’NİN PEKİN BÜYÜKELÇİSİNİ ÇAĞIRDI
Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Qin Gang de İngiltere'nin Pekin Büyükelçisi Caroline Wilson'ı Dışişleri Bakanlığı'na çağırdı.
Çinli Bakan yardımcısı büyükelçi ile yaptığı görüşmede, İngiltere'nin uyguladığı yaptırımları kınadı.
DOĞU TÜRKİSTAN’DAKİ TOPLAMA KAMPLARI
Çin'de son yıllarda Uygur Türklerinin kimlik ve kültürlerine yönelik ihlaller uluslararası kamuoyu tarafından eleştiriliyor.
Pekin'in "mesleki eğitim merkezleri" olarak adlandırdığı, uluslararası kamuoyunun ise "yeniden eğitim kampları" diye tanımladığı yerlerde, Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre en az 1 milyon, Doğu Türkistan diasporasına göre ise 7 milyon Uygur Türkü kendi rızası dışında dönüşümlü olarak tutuluyor. Pekin yönetimi, Doğu Türkistan’da kaç kamp bulunduğuna, buralarda kaç kişinin olduğuna ve söz konusu kişilerden ne kadarının sosyal hayata döndüğüne ilişkin bilgi vermiyor.
BM ve diğer uluslararası örgütler, kampların incelemeye açılması çağrılarını yinelerken, Çin, şu ana kadar kendi belirlediği birkaç kampın az sayıda yabancı diplomat ve basın mensubu tarafından kısmen görülmesine izin verdi.
Çin makamları zorla çalıştırma iddialarını reddederken, BM yetkililerinin doğrudan bilgi almak amacıyla bölgede serbestçe inceleme yapma talebini ise geri çeviriyor.
Muhammed Ali ATAYURT