ABD MECLİSİNDE, SOYKIRIM TANIKLARI DİNLENDİ

6 Mayıs'ta ABD Temsilciler Meclisi Dışişleri Komitesi tarafından Çin'in Doğu Türkistan'da Uygurlara ve diğer etnik gruplara karşı işlediği insanlık dışı suç ve Soykırım uygulamalarıyla ilgili tanık dinleme oturumu düzenlendi.
Çin’in Doğu Türkistan’daki Müslüman Uygurlar’a yönelik baskıcı politikaları, ABD Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu’nda tartışıldı. Oturumda Doğu Türkistan’daki kamplarda yaşadıklarını anlatan Uygur Türkü Kamp tanıklarından Tursunay Ziyavudun hanım, uluslararası topluma “soykırımın devam etmesine izin vermeyin” çağrısında bulundu.

Video Konferans yoluyla düzenlenen oturumda Tursunay Ziyavudun hanım, Washington’da bulunan Uygur İnsan Hakları Projesi Yönetim Kurulu Başkanı Nuri Türkel ve Georgetown Üniversitesi öğretim üyesi James Millward Kongre üyelerinin sorularını yanıtladı.

2016 yılı Kasım ayından itibaren Doğu Türkistan’da farklı kamplarda tutulan Tursunay Ziyavudun hanım, “Doğu Türkistan’daki Uygurlar ve Diğer etnik guruplara Karşı İşlenen Zulümler” temalı oturumda tercüman aracılığıyla Kongre üyelerinin sorularını cevapladı.

DOĞU TÜRKİSTANDAKİ ÇİN CEZA KAMPI

“21.YÜZYIL’DA SOYKIRIMIN DEVAM ETMESİNE İZİN VERMEYİN”

Tursunay Ziyavudun Hanım konuşmasına, “Kamplardan kurtulan birisi olarak hayatta kalamayan herkes adına konuşmam gerektiğini hissettim. Hükümetlerin artık uyanmasını ve 21.Yüzyıl’da bu soykırımın devam etmesine izin vermemelerini istiyorum” sözleriyle başladı.

Doğu Türkistan’da büyüyen Tursunay Ziyavudun Hanım, 2010 yılında eşiyle birlikte Kazakistan’a taşındıklarını, Kazakistan hükümetinin eşine oturma izni verdiğini ancak Çin pasaportunun süresi dolduğu için kendisinin başvurusunun reddedildiğini, bunun üzerine 2016 yılı Kasım ayında memleketine dönmek zorunda kaldığını anlattı.

Memleketine dönüşte sınır görevlileri tarafından sorgulandığını, ABD’de birisiyle temas kurup kurmadığının sorulduğunu, bir ay sonra da pasaportlarına el konulduğunu ve birkaç ay sonra da toplama kampına gönderildiğini söyledi.

Doğu Türkistan’daki kamplardan sağ kurtulan Tursunay Ziyavudun Hanım

“NE OLDUĞUNU BİLMEDİĞİMİZ İLAÇLAR VE İĞNELER VERİLİYORDU”

Uluslararası toplumun iddialarını reddeden Çin’in “eğitim kampı” olarak nitelediği Doğu Türkistan’da kamplardaki koşulların korkunç olduğunu söyleyen Tursunay Ziyavudun Hanım, “Bize ideolojimizin sorunlu olduğunu, eğitim alacağımızı söylediler. Soru sorduğumuzda darp ediliyorduk. Sağlık sorunum sebebiyle bir ay sonra serbest bırakıldım. İkinci kez kampa gönderildiğimde durum daha da kötüydü. 8 Mart 2018’de kampa gönderildim ve 10 aydan fazla bir süre orada kaldım. Her gün 10 otobüs dolusu kişi getiriliyordu” sözleriyle yaşadıklarını anlattı.

Kaldıkları hücrelerde onları sürekli izleyen kameraların olduğunu anlatan Ziyavudun, “Köşeye tuvaletimizi yapmamız için bir kova koymuşlardı. Verdikleri yemekse sulu bir çorba ve buhar ekmeği. Her gün ne olduğunu bilmediğimiz ilaçlar ve iğneler veriliyordu. Çin hükümetine sadakat yemini etmek ve sürekli Xi Jinping’le ilgili videolarını izlemek zorunda bırakılıyorduk” dedi.

“CİNSEL ORGANIMA ELEKTRO ŞOK CİHAZI SOKTULAR”

Doğu Türkistan’daki kamplardan kurtulmayı başaranlardan bazıları daha önce bu kamplarda kadınların zorla kısırlaştırıldıklarını iddia etmişti. Kongre’deki oturumda konuşan Tursunay Ziyavudun Hanım’un anlattıkları da bu iddiaları doğrular nitelikte.

“Kızlar kamptan götürülür ve günler sonra geri getirilirlerdi. Aklını kaybedenler oldu. Ben de bir başka kadınla birlikte götürüldüğüm yerde işkence gördüm. Cinsel organıma elektro şok copu soktular. Yan odadan diğer kadınların çığlıklarını duyabiliyordum. Gardiyanların diğer kadına tecavüz ettiğini biliyordum. Bir keresinde bütün kadınların kısırlaştırılması ya da rahimlerinin içine doğum kontrol cihazı yerleştirileceği yönünde bir emir geldi.” şeklinde konuştu.

“ÇİN HÜKÜMETİ BANA YALANCI DEDİ”

2018 yılı Aralık ayında kamptan ayrılan Tursunay Ziyavudun Hanım ayrılmadan önce yetkililerin kendisini, yaşadıklarını başkalarına anlatması halinde bunun olumsuz sonuçları olacağı konusunda uyardığını söyledi.

Ziyavudun, 2019 yılı Eylül ayında Kazakistan’a gitmesine izin verilince, bir insan hakları örgütüne ve gazetecilere yaşadıklarını anlatmış. Geçtiğimiz yıl ABD’ye gelince de BBC’ye başından geçenleri konuşmuştu.

Tursunay Ziyavudun Hanım o dönemi, “Haber 2 Şubat’ta yayınlandığında tüm dünyada yankı buldu. Çin hükümeti ben ve benim gibi yaşadıklarını anlatan kişileri karalamaya başladı. Hatta Pekin’de basın toplantısı düzenleyen Dışişleri Bakanlığı sözcüsü benim fotoğrafımı gösterip bana yalancı dedi” sözleriyle anlattı.

Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu Başkanı Gregory Meeks

“ÇİN KONUYU ÇARPITMA VE DEZENFORMASYON STRATEJİSİ UYGULUYOR”

Oturumda konuşan Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu’nun Demokrat Partili Başkanı Gregory Meeks, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın Çin’in Uygurlar’a ve diğer topluluklara yönelik “soykırımda” bulunduğunu net biçimde ifade ettiğini hatırlattı.

Kamuya açık belgelerin, uydu görüntülerinin ve medyada yer alan haberlerin Uygurlar’a yönelik korkunç istismarı ortaya çıkardığını belirten komisyonun ilk siyah başkanı, “Çin’in bu zulmü soruşturmak ve soykırıma son vermek üzere uluslararası toplumla birlikte çalışmak yerine konuyu saptırma ve dezenformasyon stratejisi benimsediğini” söyledi.

KONGRE ÜYESİ MEEKS: “İNSAN HAKKI İHLALLERİNE IŞIK TUTMAYA DEVAM EDECEĞİZ”

Demokrat Gregory Meeks, Doğu Türkistan’da yaşanan soykırım ve insanlığa karşı işlenen suçlar konusunda Cumhuriyetçi Partili Kongre üyesi Michael McCaul ile birlikte Temsilciler Meclisi’ne 14 Nisan’da sundukları tasarıyı ve Doğu Türkistan’daki Uygurlar’ın zorla çalıştırılmasıyla üretilen malların ithalatına kısıtlama getiren yasa tasarısını hatırlattı.

Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu Başkanı Meeks, Kongre’de atılan bu adımlarla, insan haklarının korunmasının ABD’de partiler üstü bir öncelik olduğunu gösterdiğini ve baskıcı ülkeler “ister dost ister düşman olsun, Kongre’nin insan hakları ihlallerine ışık tutmaya devam edeceğini” söyledi.Biden yönetiminin Çin hükümeti yetkililerini hedef alan bir dizi yaptırım uyguladığını da anımsattı.

Cumhuriyetçi Kongre üyesi Michael McCaul

CUMHURİYETÇİ KONGRE ÜYESİNDEN NİKE VE DİSNEY’YE ELEŞTİRİ

Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu’nun Cumhuriyetçi Partili kıdemli üyesi Michael McCaul’un gündeminde ise Doğu Türkistan’daki Xinjiang hükümeti veya bağlı olduğu kurum ve kuruluşlar ile işbirliği yapmış olan Amerikan firmaları vardı.

Çin’in kuzeybatısındaki Doğu Türkistan dünyadaki pamuk üretiminin beşte birini karşılıyor. Geçtiğimiz Ocak ayında ABD, Uygurlar’ın ve diğer etnik azınlığın zorla çalıştırıldıkları endişeleri sebebiyle, Çin’in bu bölgesinden pamuk ithalatını durduracağını açıkladı.

Cumhuriyetçi McCaul, oturuma Nike firmasını da davet ettiklerini ancak şirketin daveti reddettiğini söyledi.
Yapım şirketi Disney’nin bazı sahnelerini Doğu Türkistan’ın Turfan Bölgesinde çektiği ve kapanışta Çinli yetkililere teşekkürün edildiği Mulan filmi bu sebeple eleştirilmişti.

Oturumda bu konuyu da gündeme getiren McCaul, “Kar amacı gütmek doğru şeyi yapmanın önüne geçmemeli. Amerikan halkı Çin’le iş yapan bu şirketlerin anlaşmalarının gerçek boyutu ortaya çıkarılmalı ki paranın nereye gittiği bilinsin” diye konuştu.

“ÇİN UYGULADIĞI ŞİDDETİ NORMALLEŞTİRMEYE ÇALIŞIYOR”

Uygur İnsan Hakları Projesi Yönetim Kurulu Başkanı Nuri Türkel de oturumda Kongre üyelerinin sorularını yanıtladı.

Son üç yıl içinde Kongre’de bu konuyla ilgili dört kez ifade verdiğini belirten Türkel, “Çin hükümeti Uygur olmayı bir suç haline getirdi. Çin devleti son dört yıldır kültürümüzü, dilimizi, şiir ve edebiyat, sanat, ilahiyat ve mimari alanlarındaki başarılarımızı ezmeye çalışıyor. Dini alimler, profesörler, öğretmenler ve başarılı işadamları ve girişimciler hedef alındı. Çin, devletin uyguladığı bu şiddeti normalleştirmeye çalışıyor” diye konuştu.

Türkel’e oturumda kendisinin Çinli yetkililer tarafından tehdit edilip edilmediği ve ailesinin durumu soruldu. 26 yıl önce ABD’ye geldiğini ve 26 yıl içinde ailesiyle toplam sadece 11 ay zaman geçirdiğini belirten Nuri Türkel, Çin hükümetinin ABD vatandaşı çocukları ve torunları olmasına rağmen anne ve babasının ülkeden ayrılmasını engellediğini söyledi.

Uygur İnsan Hakları Projesi Yönetim Kurulu Başkanı Nuri Türkel

PEKİN OLİMPİYATLARINI BOYKOT TARTIŞMASI

Çin’in başkenti Pekin 2022 Kış Olimpiyatları’na ev sahipliği yapacak. İnsan hakkı ihlalleri konusundaki endişeler sebebiyle olimpiyatların boykot edilmesi olasılığı gündeme gelmişti.

ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilileri Nisan ayında yaptıkları açıklamada, Pekin Kış Olimpiyatları’nı müttefik ve ortak ülkelerle birlikte boykot etmeyi değerlendirdiği yönündeki iddiaları reddetti.

Cumhuriyetçi Kongre üyesi McCaul, diplomatik boykotun önemli olduğunu ancak şirketlerin de kurumsal olarak sorumluluk alması gerektiğini vurguladı.

İşgali altındaki Doğu Türkistan Çin'in kuzeybatısında

MÜSLÜMAN ÜLKELER NEDEN SESSİZ?

Doğu Türkistan’daki Uygurlara’a yönelik Çin devletinin muamelesi konusunda Müslüman ülkelerden somut bir adım ve yeterince güçlü bir tepki gelmemesi de oturumda tartışıldı.

California’yı temsil eden Demokrat Kongre üyesi Brad Sherman, Türk hükümetinin Türkiye’deki milliyetçilerden gelen baskı sonucu konuya ilişkin birkaç açıklama yaptığını; ancak Müslüman dünyasının neredeyse tamamının sessiz kaldığını söyleyerek ABD’nin bu konuda ne yapabileceğini sordu.

Soruyu yanıtlayan Uygur İnsan Hakları Projesi Yönetim Kurulu Başkanı Nuri Türkel, “Nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan Suudi Arabistan, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkeler, İslam’ı akıl hastalığı olarak nitelemesine rağmen Çin’in yanında yer aldı. Evet, bunun ekonomik sebeplerinden de söz edebiliriz ama bu ülkeler bir şekilde birbirlerine arka çıkmak için ortak bir zemin bulmuşa benziyorlar” dedi.

“TÜRKİYE İLE DİPLOMASİ FAYDALI OLUR”

Çin hükümetinin etkili bir dezenformasyon kampanyası yürüttüğüne dikkat çeken Nuri Türkel, Pekin’in dünyaya bu sorunu Çin’in yükselişini önlemek amacıyla ABD’nin yarattığını söylediğini ve bununla mücadele edilmesi gerektiğini belirtti.

Müslüman ülkelerde vatandaşların bu tür konularda söz sahibi olmadığını ve hükümetlerini eleştiremediğine dikkat çeken Türkel, bu ülkelerle diplomasi yürütülmesinin faydalı olacağı görüşünü dile getirdi. Bu bağlamda Türkiye’nin iyi bir aday olabileceğini belirtti. Diplomasi yürütülmesi gereken diğer ülkeler arasında Endonezya ve Malezya’yı saydı.

“ÇİN PARASINI VE EKONOMİK NÜFUZUNU ÜLKELERİN SESSİZLİĞİNİ SATIN ALMAK İÇİN KULLANMAKTAN ÇEKİNMİYOR”

Çin Doğu Türkistan’daki soykırım iddialarını reddediyor, bu bölgede yoksulluğun ortadan kaldırıldığını ve atılan bazı adımların terörle mücadele amacı taşıdığını iddia ediyor.

Kongre’deki oturumda ABD’nin Çin’in Uygurlar’a yönelik muamelesi konusunda sergilediği sert tavrın ve uyguladığı yaptırımların ters tepip tepmediği, konuyla ilgili daha iyi bilgi alınmasını daha da zorlaştırıp zorlaştırmadığı soruldu.

Son 20 yıldır Washington Post’un Çin’de ilk kez bir muhabiri olmadığını belirten Nuri Türkel soruyu, “Çin’e yönelik yumuşak ya da sert tavır sergilenmesinin fark ettiğini düşünmüyorum. Çin uluslararası toplumu soykırım yapan bu rejimle diyalog kurmaya zorladığını kabul etmek bile istemiyor. Parasını ve ekonomik nüfuzunu ülkelerin sessizliğini satın almak için kullanmaktan ya da bazı zayıf ülkeleri uydu devlete çevirmekten çekinmiyor” sözleriyle yanıtladı.

Muhammed Ali Atayurt- Türkistan Press
Kaynak: VOA