ABD, Çin’le esir takasında 3 Uygur’u kurtardı

New York Times’ta yer alan habere göre, geçen hafta Başkan Joe Biden'ın görev süresi sona ererken; Çin ile arasında nadir görülen bir diplomatik anlaşmayı yani iki ülke arasında esir takası anlaşmasını duyurdu. Esir takası anlaşması kapsamında Çin’in biri FBI muhbiri olmak üzere üç ABD'liyi, iki tutuklu Çinli casus ve bir başka Çin vatandaşı karşılığında serbest bıraktığı belirtildi.

BBC World’a göre, iki ülke arasında gerçekleşen kritik esir takasıyla ilgili olarak Başkan Biden’ın, Amerikalı mahkumların serbest bırakılmasını bu ay Peru'daki APEC Zirvesi’nde Çin lideri Xi Jinping ile doğrudan gündeme getirdiği, Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan’ın da Ağustos ayında Çin ziyareti sırasında konuyu ele aldığı bildirildi.

SERBEST BIRAKILAN MAHKUMLAR
Mark Swidan (48): 2012’den beri uyuşturucu kaçakçılığı suçlamasıyla tutukluydu ve ölüm cezasına çarptırılmıştı. Suçlamaları reddeden Swidan, ABD tarafından "haksız yere tutuklu" ilan edilmişti. Kai Li (60): 2016’dan beri casusluk suçlamasıyla gözaltında tutuluyordu. Aktivistlere göre suçlamalar asılsızdı. John Leung (78): ABD'de Pekin yanlısı grupların liderliğini yapmış bir isimdi. 2021'de casusluk suçlamasıyla tutuklanmış ve ömür boyu hapis cezasına çarptırılmıştı.

Çin’e iade edilen üç vatandaş arasında, ABD’de iki yıl önce casusluk suçlamasıyla mahkum edilen Xu Yanjun'un olduğu iddia edildi. Xu, ABD’ye yargılanmak üzere iade edilen ilk Çin hükümeti istihbarat görevlisiydi.

UYGUR TÜRKLERİ İLE İLGİLİ KISIM KAMUOYUNA AÇIKLANMADI
Öte yandan bu anlaşmanın bir parçası olarak Çin, ABD Uluslararası Dini Özgürlükler Komisyonu Üyesi Nuri Türkel’in 73 yaşındaki annesi Ayşem Mamut ve biri Amerikan vatandaşı olan diğer iki Uygur Türkünün ABD'ye gitmesine sessizce izin vermeyi de kabul etti.
Biden yönetimi anlaşmanın Uygur Türkleri ile ilgili kısmını kamuoyuna açıklamadı.

UZUN AYRILIĞIN SONU: AYŞEM MAMUT VE AİLESİ
Mamut’un ailesi, ABD'de uzun süren bir bekleyişin ardından birbirine kavuştu. 20 yıl boyunca annesini ve ailesini göremeyen Nuri Türkel, annesinin ABD'ye geldiği haberini kişisel sosyal medya hesabından doğruladı.

Bilgilere göre Türkel'in annesini taşıyan uçak önce Alaska daha sonra Texas'a indi. Anne Ayşem Mamut ve ailesi nihayet birbirlerine kavuşurken, Ayşem Mamut, 20 yıl sonra ilk kez torunlarını gördü ve Amerika'ya adım attığı ilk anı “Hayal idi gerçek oldu” sözleriyle tanımladı.

20 YILLIK VUSULAT SONA ERDİ
Yıllardır Çin rejiminin ailesine uyguladığı zorlukları dile getiren Türkel’in ABD’li yetkililerle sürekli temas halinde olduğu biliniyor. Neticede, Biden yönetiminin gizli bir anlaşması sayesinde annesine kavuşmuş oldu.

 
Muhammed Ali ATAYURT-Istiqlal Haber
Kaynak: @nuryturkel, NYTimes VOA, Turkiyegazetesi, QHA